Lezing: Lucas 10, 25-37
Voorganger: ds. Dick van der Vaart

Beste jongeren en ook ouderen,

Jullie weten wel dat we het in de kerk vaak hebben over God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Vaak wordt niet uitgelegd wat we daarmee bedoelen. Eigenlijk moet dat in iedere dienst opnieuw uitgelegd worden en in een jeugddienst kun je er niet omheen. Daarom: Wie is God? Wie is de Zoon, wie is de Heilige Geest?

God is geen oude man met een witte baard die zit op een gouden troon in de hemel maar de kracht die het universum van binnenuit bijeen houdt en de kracht die ook ons van binnenuit bijeenhoudt. En die kracht is liefde. God’s liefde doorstroomt het universum en ook ons. En God is niet alleen een kracht, je kunt Hem ook aanspreken, je kunt tot Hem bidden.

God is ook ruimte. Paulus zegt: “In hem leven wij, bewegen wij en zijn wij.” “Maar we zien Hem niet,” zullen jullie misschien zeggen. Nee, maar wij zijn in God zoals vissen in het water. De vissen worden omringd door water maar zijn er nooit buiten geweest. Je zou ze even op moeten pakken en boven het water houden en dan weer teruggooien in het water. Dan zouden ze het water gaan zien. Bij vissen zou dat lukken. Maar men kan ons niet even buiten God houden zodat wij Hem kunnen gaan zien wanneer we weer terug zouden komen in Hem. Voor ons is het de kunst om Hem in het water van het leven te ontdekken.

Wie is de Zoon?  Dat is Jezus. En Jezus laat ons zien wie God is. Als Zoon lijkt hij op zijn Vader. Hij was een Jood. De Joden noemen het O.T. de wet. In de wet staan 613 ge-en verboden. Waarom 613? Dit is de optelsom van 148 en 365. De Joden geloofden dat het menselijk lichaam uit 248 delen bestond. Een jaar heeft 365 dagen. De 613 ge-en verboden moeten niet als wetten worden beschouwd maar als leefregels voor een gelukkig leven. In de wet, de Thora zegen de joden staan 613 leefregels zodat men iedere dag van het jaar met heel het lichaam God kan liefhebben. Wanneer je dat doet kun je dansend door het leven gaat met de Thorarol in je armen. Hoe ziet iemand eruit die de 613 leefregels in de praktijk brengt? Kijk naar Jezus. Hij danst door het leven met de Thorarol in zijn armen en straalt puur geluk uit.

Wie is de Heilige Geest? Met Zijn Heilige Geest, met zijn enthousiasme (dat betekent vol van God zijn)  inspireert God ons om ook de 613 leefregels in de praktijk te brengen en om zo gelukkig te worden. Jezus die vol was van de Heilige Geest is onze inspiratiebron.

Nu het verhaal van vanmorgen. Een wetsleraar komt bij Jezus en stelt Hem een vraag. Een wetsleraar  (je kunt hem beter dansleraar noemen. Hij leert mensen dansend met de Thorarol door het leven gaan) weet veel over de praktische toepassing van die 613 leefregels. Hij vraagt aan Jezus: “Meester wat moet ik doen om het eeuwige leven te verkrijgen?” Met “het eeuwige leven“ bedoelde hij niet het leven na de dood. Het  “eeuwige leven” is een uitdrukking van kwaliteit. De wetsgeleerde vroeg Jezus eigenlijk: “ Hoe kan mijn leven een goede kwaliteit krijgen? Hoe kan ik gelukkig worden? Hoe kan ik een zinvol leven lijden?”

Jezus antwoordt hem: “Wat staat er in de wet?” De man antwoordde door de samenvatting van de 613 leefregels te geven: “Heb God lief boven alles en je medemensen als jezelf.” En dan antwoordt Jezus: “Precies goed! Je slaat de spijker op zijn kop!”

De man voelt zich dan een beetje voor schut staan en wil laten zien dat hij toch wel een hele knappe wetsgeleerde is .Daarom stelt hij een denkt hij zelf slimme vraag: “ Maar als ik mijn medemens lief moet hebben, wie is mijn medemens dan?”

Jezus is een hele goede psycholoog. Uit de manier waarop deze man de vraag stelt begrijpt Jezus dat hij nog een groeiproces moet doormaken. Deze man ziet  niet dat hij naar de wereld en naar de mensen om hem heen kijkt alsof de wereld om hem draait, alsof hij het centrum van de wereld is.

Een medemens is in zijn ogen iemand die dicht bij hem staat. Als buurman zal hij zich verantwoordelijk voelen voor zijn naaste buren, voor de buren links van hem en rechts van hem. Zou een overbuurman een probleem hebben of iemand die een paar huizen verderop woont dan zou hij denken: “Ze wonen niet dicht bij mij dus ik ben niet verantwoordelijk voor hen.”

Jezus wil hem laten zien dat hij zichzelf ziet als centrum van de wereld en daarom vertelt Hij een verhaal.

Een man wordt overvallen door rovers en zwaar gewond achter gelaten langs de kant van de weg. Een priester komt langs een hulppriester komt langs. Beiden kennen de 613 leefregels  goed. Maar ze kijken angstig om zich heen : “Gauw wegwezen! Misschien zijn de rovers nog in de buurt.“ Dan komt er een Samaritaan aan. Joden hadden in die tijd een hekel aan Samaritanen. Zoals de orthodoxe joden in Israël een hekel hebben aan Palestijnen. En Jezus laat in zijn verhaal nu uitgerekend een Samaritaan degene zijn die de gewonde man hulp verleent.

En dan vraagt Hij aan de wetgeleerde: “Wie was de medemens van de man die overvallen werd? :de priester, de hulppriester of de Samaritaan?  “De wetgeleerde antwoordt: “de Samaritaan, want die was goed voor de gewonde man.” Toen zei Jezus: doe dan voortaan net zoals de Samaritaan.“

De wetsgeleerde vroeg aan Jezus: “Wie is mijn medemens?“ En Jezus vraag Hem nadat hij het verhaal verteld heeft: “Wie was de medemens van de man die overvallen werd? “  De vraag is dus niet: “Wie is mijn medemens maar: “Voor wie kan ik een medemens zijn?“

Niet jij staat in het middelpunt maar je medemens. Nu geldt voor ons allemaal dat we dezelfde ontwikkeling mogen doormaken die de wetgeleerde die zich tot Jezus richtte doormaakte. We staan allemaal in het middelpunt van ons leven en de Heilige Geest leert ons beetje bij beetje om de ander als middelpunt te gaan zien. De Heilige Geest leert ons om ons af te vragen: “Voor wie kan ik medemens zijn?“

Het grote gevaar is nu dat jullie mijn woorden op moralistische wijze gaan opvatten. Dat jullie mijn woorden heel serieus nemen en denken: “Nu mag ik niet meer voor mezelf leven en plezier maken maar ik moet me de hele dag afvragen voor wie ik medemens kan zijn. Maar zo bedoel ik het niet en zo bedoelde Jezus het niet.”

In de eerste plaats: je bent goed zoals je bent. God houdt van je en kijkt met liefdevolle ogen naar je. Je hoeft jezelf niet te veranderen of te verbeteren. De Heilige Geest zal je in de loop van je leven laten zien voor wie je medemens kunt zijn.

In de tweede plaats. De Samaritaan liep niet de hele dag rond te kijken of er nog gewonde mensen langs de kant van de weg zouden liggen die hij zou moeten redden. Nee, hij zag de man toevallig liggen, kreeg met hem te doen, zette hem op zijn ezel en bracht hem naar een herberg. Hij gaf de herbergier geld om de man nog een tijdje te verzorgen en dacht toen bij zichzelf: “Nu heb ik genoeg gedaan!“ Hij stapte weer op zijn ezel, floot een deuntje en reed vrolijk verder. De gewonde man was hij al lang weer vergeten.

Jezus roept ons op om ons af te vragen voor wie wij een medemens kunnen zijn maar Hij zegt ook: “Maak je geen zorgen voor de dag van morgen. Let op de vogels on de hemel. Ze zaaien niet en maaien niet en toch zorgt de hemelse vader voor ze. Let op de bloemen. Zelfs koning Salomo was niet mooier gekleed dan zij.” Jezus bedoelde: “Geniet van het leven. Maak het allemaal niet te zwaar.

Amen.