Doopdienst
Lezing: Exodus 1: 8-22 Exodus 2: 1-10
Voorganger: ds. Dick van der Vaart
Gemeente van Christus,
Aan het verhaal over Mozes die in een rieten mandje in de rivier de Nijl wordt gelegd gaan de verhalen over Jozef vooraf. Jozef was de op één na jongste van de twaalf zonen van vader Jakob. Hij droomde dat hij en zijn broers korenschoven waren en dat de korenschoven van zijn broers voor hem bogen. En ook droomde hij dat de zon en de maan voor hem bogen en ook elf sterren die zijn elf broers voorstelden. Hij was zo dom om deze dromen met zijn broers te delen. Zij waren al jaloers op hem omdat hij het lievelingetje van hun vader was maar nu was voor hen de maat vol. Ze gooiden hem in een put. En een dag later verkochten ze hem als slaaf aan handelaren uit Egypte.
In Egypte droomde Jozef over een naderende hongersnood. Hij waarschuwde de Farao. Zo redde hij de Egyptenaren van de hongerdood. Als belong werd hij onderkoning. Dan laat hij zijn vader en broers ook naar Egypte komen. Prachtige verhalen hierover staan in de bijbel. We hebben geen tijd om er op in te gaan. Als onderkoning werd Jozef geëerd en zijn volk de Israëlieten in Egypte werden gewaardeerd. Maar toen het volk in de loop van de eeuwen groter en groter werd, werd het volk steeds meer als een bedreiging gezien. Daarom werden ze tot slaven gemaakt die zo hard moesten werken dat ze geen energie voor een opstand zouden overhouden. Daar bleef het niet bij. Zoals we zonet hoorden was er een Farao die het bevel gaf om alle pasgeboren Hebreeuwse jongetjes in de Nijl te gooien.
En dan wordt er dikwijls gezegd dat de bijbel uit een patriarchale culturen stamt waarin alleen de man telt maar dat valt eigenlijk wel mee als je die patriarchale bril afzet. In het verhaal van vanmorgen lezen we over drie intelligente en moedige vrouwen. Wanneer Mozes geboren wordt melden de vroedvrouwen dit niet bij de Farao. Dit met gevaar voor eigen leven. Ze worden bij name genoemd Sifra en Pua. Wanneer ze bij de Farao geroepen worden om verantwoording af te leggen voor het feit dat er geen geboortes van Hebreeuwse jongetjes worden gemeld, antwoorden niet met bibberende stem dat ze het niet weten, maar zeggen zelfbewust en zelf wat uitdagend: “ De Hebreeuwse vrouwen zijn anders dan de Egyptische: ze zijn zo sterk dat ze hun kind al gebaard hebben voordat de vroedvrouw er is. “ Ze hebben dus het lef om de Farao in zijn gezicht te zeggen dat Hebreeuwse vrouwen sterker zijn dan Egyptische !
De derde moedige vrouw uit het verhaal is Mirjam de zus van Mozes. Wanneer hij geboren wordt en in de Nijl gegooid dreigt te worden bedenkt ze een list. Ze maakt een mand van riet besmeert het met pek en legt de mand in het water op de plek waarvan ze weet dat de dochter van de Farao er dagelijks baadt. Tijdens het baden hoort de dochter van de Farao het kindje huilen. Ze vindt hem en raakt met ontferming over hem bewogen. Ze realiseert zich dat het een Hebreeuws kind moet zijn. Mirjam ziet haar bewogenheid. Schiet naar voren en vraagt: “ Zal ik een voedster voor haar zoeken onder de Hebreeuwse vrouwen” Toe maar antwoordde de dochter van de Farao. Zij is de vierde moedige vrouw in dit verhaal. Want als de Farao zou ontdekken dat zij tegen zijn wil in handelt, loopt ook haar leven gevaar. “ Zoek een voedster en breng het kind wanneer het geen borstvoeding meer nodig heeft naar mij “ zegt de dochter van de Farao. En dan roept de slimme Mirjam haar moeder. De dochter van de Farao noemt het kind “Mozes” want zegt ze: Ik heb hem uit water gered. Wat een prachtig verhaal ! Dan w
We hebben zonet het ontroerende en aangrijpende verhaal gehoord van Richard en Judith over de negen maanden waarin zij tussen hoop en vrees heen en weer geslingerd werden. Eerst blijdschap over de ontdekking zwanger te zijn. Dan het bericht dat het kindje mogelijk niet levensvatbaar zou zijn. Dan het bericht dat het misschien meevalt. Dan het bericht dat de zwangerschap niet alleen voor het kindje gevaarlijk zou zijn maar ook voor Judith. Wat hebben jullie in spanning geleefd en voor moeilijke keuzes gestaan ! En dan die avond dat jullie het kindje voor het eerst voelden bewegen. En toen besloten jullie, heel moedig, om ervoor te gaan. En wonder boven wonder Laurie werd geboren zonder complicaties voor moeder en kind !
In de bijbel is water het symbool voor leven en dood. Water is levenswater, water dat leven mogelijk maakt. In het tweede scheppingsverhaal in Genesis 2 lezen we: “ In de tijd dat God hemel en aarde maakte, groeide er op de aarde nog geen enkele struik en was er nog geen enkele plant opgeschoten, want God de Heer had het nog niet laten regenen op aarde.” Voor leven is water nodig.
Maar in de bijbel is water ook het symbool van de dood. In het verhaal over Mozes is het water van de Nijl het symbool van de dood waarin Mozes dreigde verdronken te worden. En wanneer God in de dagen van Noach ziet dat er op aarde alleen nog oorlog, haat en nijd is, besluit Hij de schepping weer ongedaan te maken door de aarde weer te laten onderlopen door het water van de oervloed, het water dat de aarde bedekte voor de schepping. In Genesis 1 lezen we immers: “In het begin schiep God de hemel en de aarde. De aarde was nog woest en doods en duisternis lag over de oervloed. Maar Gods Geest zweefde over de wateren.” Met het water van de oervloed spoelt God oorlog, haat en nijd weg. Hier is het water weer het symbool van de dood. Het lijkt niet zo liefdevol maar het is natuurlijk een verhaal dat je niet letterlijk maar symbolisch moet lezen.
Nu denk ik dat het water van de oervloed gezien kan worden als water dat leven mogelijk maakt. Op de tweede scheppingsdag schuift God het water aan de kant. Hij schept ruimte waar leven mogelijk wordt. Ruimte om te ademen. En dan komt de aarde op uit water van de oervloed. De aarde wordt geboren uit het water van de oervloed. Het water van de oervloed blijkt water van het leven te zijn. Vruchtwater waaruit de aarde geboren wordt. En ook in het verhaal over Noach is het water van de oervloed weer het vruchtwater waaruit de aarde opnieuw geboren wordt. En in het verhaal over Mozes wordt Mozes geboren uit het vruchtwater van de Nijl.
Zoals je in die bijbelverhalen waarin het over water gaat steeds heen en weer geslingerd wordt tussen hoop en vrees als het om de betekenis van het water gaat : is het symbool van het leven of van de dood ? Zo werden jullie negen maanden lang heen en weer geslingerd tussen hoop en vrees. Maar God zij dank werd het vruchtwater het symbool van het leven. Water waaruit Laurie geboren werd zoals de aarde uit de oervloed, zoals de aarde na de zondvloed, zoals Mozes uit het water van de Nijl. “
Amen